DOĞUMDAN SONRA BÜYÜME VE GELİŞME AĞIRLIK

Yenidoğanlar, doğumdan sonraki 3-4 gün içinde, su kaybı nedeniy­le doğum ağırlığının ,%8-10 kadarını kaybederler. Bu fizyolojik bir de-hidratasyondur. %10 kaybın üzerine çıkmadıkça problem oluşturmaz. Sonra ağırlık tekrar artmaya başlar ve 10'uncu gün, doğum ağırlığım bulması normal sayılır. Ülkemizde ortalama doğum tartısı 3200 gr ola-ral kabul edilir. %50 persentil, kız-oğlan, 3230-3270 gr dır. Türkiye'de yenidoğan ortalaması 3200-3400 gr olarak buna yakın bulunmaktadır. 28 gün ile 12 ay arası süt çocukluğu dönemidir. En hızlı büyüme ve ge­lişmenin bu dönemde olması nedeniyle, 0-12 ay arasında büyüme kriter­leri bulmak, öğreti bakımından gelenekleşmiştir. Vücut ağırlığı artışları, 3 aylık dönemlere göre;

l'inci 3 ayda   22-25 gr/Gün

2'inci 3 ayda    20-22 gr/Gün

3'üncü 3 ayda    15-18 gr/Gün

4'üncü 3 ayda    12-15 gr/Gün olarak hesaplanır.  (72)

Diğer bir açıdan bakıldığında; süt çocuğu ortalama olarak 0-6 ay arasında, 600-750 gr ya da daha çok ağırlık kazanır. Bazı aylar az olsa büe ortalama 600 gr/Ay olur. 5-6 ayda doğum ağırlığının iki katına ulaş­malıdır. Buna göre, çocuğun kaç aylık olduğu bilinirse, olması gereken ortalama kilosu bulunur.

1-6 ay arasında : Ay X 600 + 3200 = Ağırlık (6 ay X 600 + 3200 =6800)

Ay + 9                         (6 ay + 9

Diğer bir formül;------------ — = Ağırlık.--------------------- = 7,5 Kg). Bu for-

2                                    2

mül (88) %'50-75 persentiller arasına düşmesi nedeniyle daha doğru gö­rünmektedir. Bu formülün kullanılması 3-12 ay arasında önerilebüir. 12 ay için yapılan hesap sonucunda çıkan 10,5 Kg. oğlan ve kızlar için %50 ile %90 persentiller arasına düşmektedir.

Bir yaşından sonra ağırlık artması yavaşlar ve yılda 2 Kg olur.
2-6 yaş arasında ortalama ağırlık; Yaş X 2 + 8 = .....................  Kg

Ağırlık artmasında belirli dönemler vardır.

1   — Doğum ağırlığı, kız-erkek ortalama 3200 gr du.

2   — Beş ay sonunda doğum ağırbğınm iki katı olur.

3   — Bir yaşında doğum ağırlığının üç katı olur.

4   — Üç yaşmda doğum ağırlığının dört katı olur.

5   — Beş yaşmda doğum ağırbğımn altı katı olur.

6   — On yaşında doğum ağırlığının on katı olur.

BOY

Çocuklarda boy büyümesini aylık olarak hesaplamak güç olmakta­dır. Doğumdan bir yaşına kadar olan dönem, en hızlı büyüme dönemi ola­rak görünmektedir. Bu hız ikinci yaş sonunda yavaşlamaktadır. Bu sı­rada oğlan çocukları kız çocuklanna göre, boyca 0.5 cm ve ağırlıkça 0.5 Kg kadar çok olabilemektedirler. tik yıl 25-30 cm, ikinci yıl 12 cm boy uzaması görülmektedir.

Ortalama boy uzama formülleri:   ('^50    persentillcre   göre)     (88)

0-12 aylar arasında, 50 cm      +      l'inci 3 ay 10 cm. oğlan. 9 cm kız

2'inci 3 ay 6 cm. oğlan, 6 cm. kız 3'üncü 3 ay 5 cm. oğlan, 5 cm. kız 4'üncü 3 ay 4 cm. oğlan, 4 cm. kız

2-6 yaş arasında; yaş X 5 + 80 — Boy cm

6-12 yaş arasında; yaş X 6 4- 77 = Boy cm

BAŞ

Başın muayenesi, süt çocuklarında çok önemlidir. Başın büyümesi, beynin büyümesiyle ilgilidir. Başın ölçülmesi 3'üncü ayda kesinlikle ya­pılmalıdır. Normalden sapmalar, nöromotör bozukluklar ya da anoma­lileri gösterir. Arka fontanel 6-8 haftada, ön fontanel 16-18 ayda kapa-nır, Sütürler klinik olarak 6-8 ayda. kapansalar da, erişkin oluncaya ka­dar kemikleşmezlcr.

Başın ölçümü; kaşların üzerinden, başın arkada en çıkıntılı nokta­sından geçirilen bir mezürle, baş çevresi dolanarak yapılır. Baş en hızlı büyüyen organdır. Ortalama olarak başın büyüme hızı;

Yenidoğaıı            33-35 cm

3'üncü ay                 40 cm  Büyüme    5 cm- 3 ayda

6'ıncı    "                  43 cm  Büyüme    3 cm- 3 ayda

12'inci   "                   46 cm  Büyüme    3 cm- 6 ayda

S

2 yaş                     48 cm    Büyüme    2 cm- 12 ayda

5    "                     50 cm    Büyüme   2 cm- 36 ayda

14    "                      54 cm    Büyüme    4 cm- 108 ayda

Baş çevresinin büyümesi, 6'ıneı aydan sonra gittikçe yavaşlar. Baş çevresinin (-2) ortadan sapması, mikrosefali olarak düşünülür. Makrose­fali ve hidrosefali, beyin içi olaylar nedeniyle büyümedir. Rikets'deki baş büyüklüğü, periyost kalmlaşmasındandır.

GÖĞÜS

Memeler hizasından ölçülür. Yenidoğanda baş ve göğüs çevresi or­talama olarak biri birine eşit gibidir, l'inci yaşda baş çevresini geçer.

Yenidoğan                    33-35 cm

12'inci ay                           47 cm

5 yaş                               55 cm

14 yaş                               74 cm

Riketsde başm büyümesine karşın, göğüs küçük kalır. Yenidoğanda pcktus ekskavatus ya da oektus karinatus görülmesi, kalıtsal olarak de­ğerlendirilmelidir.

Büyümede Vücut Oranları :

Baş-Vücut oranı : Yenidoğanda   vücudun   1/4'ü baş iken, erişkinde

1/8 ohır.

P.aş-Pubis/Pubis-Ayak oranı : Yenidoğanda 1.70, 10 yaşında 1, eriş­kinde 1 den küçüktür.

Oturma Yüksekliği/Boy uzunluğu : Yenidoğanda 0.70, 3 yaşında 0.57 dir. Ekstremite büyü meşinin geri kaldığı, hipotiroidi ve akondoplazi gibi durumlarda bu oranlar da geri kalmaktadır.

instroentestiııal Sistem :

Mide :  Yenidoğanda traıısvers durumdadır. Ortalama 10 yaşında ( kindeki dik durumuna ulaşır.

Karaciğer :  Palpasyon   sırasında   karaciğer,  mediyoklaviküler   çizgi üzerinde kosta kenarını çok zaman geçer. Hepatomegali sayılmaz. Bu vü­cut büyüklüğüne göre karaciğerin daha büyük olmasından ileri gelmek tedir. Yenidoğanda vücut ağırlığının 1/18-1/24'ü kadar, erişkinde 1/36'sı

9

kadardır. Normal olarak kosta kenarım geçme uzunluğu, yaş ilerledik­çe azalır. (71)

Yenidoğanda               2    cm geçer

0-1   yaş                    1.6 cm geçer

2-10 yaş                    1.0 cm geçer

10-16 yaş                    0.85 cm geçer. Bu oranlan geçmesi, büyümeyi sür-

dürmesi, dalakla birlikte büyümesi önemli olur.

Balak : Yalnız dalağın palpe edilmesi önemli değüdir. Genel durum bozuk olmadığı ve hastalık belirtüeriyle birlikte bulunmadığı sürece anor­mal sayılmaz.

0-1 yaş %15 olasılıkla,

2-10 yaş %10 olasmkla palbe edilebilir.

Dişler:

Yenidoğanda, alt ya da üst kesici dişlerden birinin çıkmış olarak gö­rünmesi nadirdir. Genellikle, 6-10 ay. arasında alt ya da üst kesicilerin çıkmaya başlamaları gerekir. Dişler çıkarken, hastalanmak, ishal olmak gibi durumlar fizyolojik kurallara uymadığından kuşkuyla karşılanma­lıdır. Ancak diş etlerinin kaşınması, huysuzluk ve uyku bozukluğu görü­lebilir. Diş çıkarmada, 1 yaşma kadar geç kalmalar, bireysel ayrıcalık­lar nedeniyle de olsa az görülür. Geç kalmada; beslenme, rikets, hipotiroidi gibi nedenler etken olabüir. Genelde alt-orta kesiciler önce, üst-orta ve yan kesicüer sonra çıkar. Alt-üst premolerler ve köpek dişleri 1-2 yaş arasında, 2'inci premolerler 2'inci yaştan sonra görülürler.

Kemikler :

Normal yenidoğanda, femur alt epifizi, tilbia üst epifizi ve humerus proksimal epifizi çekirdekleri vardır ve röntgende görünür. Diğerleri ol­gunlaşmamıştır. Çekirdeklerin eksik olması, kemik olgunlaşmasında ge­rilik düşündürür. Prematürelerde ve konjenital hipotiroidide sıklıkla gö­rülür. Normal çocuklarda kemik olgunlaşması, belirli yaşlarda belirli aşa­malara ulaşırki buna "Kemik Yaşı" denir. Kemik yaşıyla kronolojik ya­şın eşit olması gerekir. Kemik yaşının değerlendirilmesinde, ilk 6 ay için diz ve ayak kemiMerinin, daha büyüklerde el-büek grafilerinin incelen­mesi yeterli olmaktadır. Doğuştan kalça çıkığı tanısı için 4'üncü aydan önce çekilen grafiler çok zaman yararlı olamazlar